Çöp Sorunu Ve Çözüm Yolları

çöp sorunu ve çözüm yolları
Modern şehircilikte kapı kapı dolaşarak çöp toplanmıyor. Yolların altına yapılan tünellerin içine çöpleri ve artık maddeleri sürüklemeye yarayan kanallar yapılıyor. Konutlarda çöp bidonları veya çöp tenekeleri yoktur. Bunların yerini çöp boruları almıştır. Borulara bırakılan çöpler kanallara gelmekte, buradan su ile sürüklenerek şehirden uzaklaşmaktadır. Suyun sürükleyemediği büyük parçalar özel makinalarda parçalanıp öğütülmektedir. Bazı evlerde lavabonun altına küçük bir değirmen konularak çöpler burada öğütülmektedir. Bitkisel atıklar ve diğer ince parçalar un haline getirilerek, suya karışıp gitmektedir. Değirmene girmeyen konserve kutuları, şişeler vb. maddeler ayıklama ile toplanarak, tekrar kullanılmak üzere fabrikalara gönderilmektedir. Modern şehircilik planı böyledir. Faydalanma olanağı olan hiç bir madde ziyan edilmiyor.
Çoğu yerlerde toplama masrafını karşılayamayan kutu ve tenekeler Belediyenin karşısına önemli bir sorun olarak çıkıyor. Organik artıkların gübreye, hatta toprağa dönüştürülmesi en kolay olandır. Ancak ev artıkları, kullanılmış giyim eşyaları, beyaz eşya, mobilya, asfalt artıkları, cadde ve sokaklardan toplanan çeşitli maddeler, endüstri artıkları, kömür ve maden artıkları, oto hurdaları ve lastik, hayvan yetiştirme kalıntıları, mezbaha kalıntıları, hastahane artıkları ve radyoaktif madde içeren maddeler nasıl yok edilebilir?
Görüldüğü gibi çok çeşitli çöplerin tekrar üretime kazandırılması kolay çözülen bir sorun değildir. Son 30 yıldır plastik sanayii (PVC) artıkları çöplüklere ayrı bir boyut getirdi. Çünkü bu madde çürümeyen, yakıldığı zaman bile kaybolmayan, kül haline dönüşen bir özellikte değil.
İyi depo edilmeyen veya bekletilen çöpler, yağmur suyu ile yıkanarak, yeraltı sularına karışmaktadır. Bu defa dünyanın her yerinde içme ve kullanma sularının kaynağını sağlayan yeraltı suları kirlenmektedir.
2. Dünya Savaşı’ndan sonra teknolojideki gelişmeler ve artan nüfus çöp yığınlarını yıldan yıla artırdı. Bir çok ülke özellikle tehlikeli çöplerini gemilerde açık denizlere taşımaya başladı. Çok yanlış olan bu kurnazca uygulama denizlere önemli zararlar verdi. Balık türlerinin ve su bitkilerinin azalmasında, suların kirlenmesindeki rolü görülünce uluslar arasında şiddetli tartışmalar görüldü. Zaman zaman bir araya gelen kıyı ülkeleri denizlere çöp dökülmesini yasakladılar.
Organik atıkların diğerlerinden ayrılması için çeşitli yöntemler vardır. Organik maddelerden gübre yapılıyor. Bir çok Avrupa ülkesi bunu uyguluyor. Örneğin 1.5 milyon kişinin yaşadığı Düsseldorf’da çöp yakma fırınları vardır. Yakılan çöplerden elde edilen küllerin içine bazı ilaveler yapılarak gübre yapılıyor. Japonlar bu küllerden çeşitli eşyalar yapıyor. ABD çöp yakma merkezindeki cam parçalarından asfalt yol yapıyor.
İşin en can alıcı tarafı, çöplerin çeşitlerine göre ayrılmasıdır. Yöremizde ya da ülkenin başka bir yerinde dikkat çeken en önemli nokta, doğal koşullarda çözünmeyen plastik (PVC) ve benzeri ürünler, ağır metal artıkları ve pil ayrı bir sorundur. Ayrıca klorlu hidro carbonlar (zirai ilaçlar), boyalar, yağlı maddeler, deterjanlar taban suyuna ve buradan yeraltı sularına gitmektedir.
Çöplerin ayrılma bilinci de bir eğitim işidir. Çöp sorununu en az zararla çözemeyen bir yerel yönetimin, diğer sorunlarda başarılı olması kolay değildir. Temiz olmayan bir beldede hangi hizmeti yaparsanız yapın, fazla önemsenmez ve dikkat çekmez. İlla da temizlik ve düzen en önemli olandır.
O halde çeşidine göre çöp ayırma bilincinin önce ailelere, sonra fertlere anlatılması gerekir. En doğrusu ilkokullara konulacak derslerle, uygulamayla ve filmlerle çevrenin nasıl temiz tutulacağı daha çocuk yaşlarda öğretilmelidir.
Bizim bölgemiz turizmle iç içedir. Bu nedenle çöp işi ve temizlik ön plandadır. Ancak bu önemli sorun henüz çözülememiştir. Belediyelerin bu hususta kurslar düzenleyip insanların bilinçlendirilmesi gayreti içinde olmaları gerekir. Evlere dağıtılacak bir kaç kalın naylon torbanın her birine farklı çöpler konularak belli yerlere bırakmaları ve Belediyelerin bunları toplayıp değerlendirmesi çıkar yol gibi gözüküyor.
Buna uymayanların cezalandırılacağı bildirilmeli. Bir çok Belediye çöplerini ihale ile satıp para bile kazanmaktadır. Fakat öncelikle çöp nedir, nasıl toplanır, hangi tip çöp nasıl zararlıdır ya da faydalıdır, bunların eğitimi verilmelidir. Günlük ayrı ayrı istiflenip kapıya bırakılan çöpler Belediyelerin işini kolaylaştırır. Yoksa dışarıya bırakılan çeşitli çöp bidonları vaya varillerle bu sorun çözülemez.
Önemli bir çevre sorunu olan çöpün zarını en aza indirmek, hatta ondan faydalanmak medeni bir yaşam tarzıdır. Temiz bir havanın teneffüs edilebildiği, suların temiz olduğu, insanların yollarda rahat yürüdüğü, gürültü olmadığı, yeşilliğin yerini betona bırakmadığı ortam medeni ortamdır. 21. yüzyıl yaşantısı böylesine bir hayatı özlüyor. Ancak, diyebilirsinizki ‘Siz hayal mi görüyorsunuz?’. Keşke bu yazdıklarım gerçekleşse, fakat çok zor.