Geçen sezonun muhasebesi

Yoğun bir sinema sezonunu daha geride bıraktık. Atilla Dorsay, 1 Haziran 2005 / 1 Haziran 2006 tarihleri arasında gösterime çıkan filmlerin bir değerlendirmesini yaptı. Komedi, dram, polisiye, korku ve aksiyonun en akılda kalan örnekleri bu değerlendirmenin içinde.

Uzun yıllardır geleneksel olarak yaptığım ve son yıllarda SİYAD seçimleri paralelinde, 1 Haziran tarihini sınır olarak aldığım 'mevsimin dökümü' yazılarımı bu yıl da (iki bölüm halinde) vermek ve sonunda 'en iyiler' listemi sunmak istiyorum. Demek ki bu yıl da, 1 Haziran 2005/ 1 Haziran 2006 tarihleri arasında gösterime çıkan 197 yabancı filme genel bir bakış atıyoruz.

* Bilim-kurgu ve fantastik
Önce Amerikan sineması... Bilim- kurgu ve fantastik türü iyi bir yıl geçirdi. Christopher Nolan'ın Batman Başlıyor, Robert Rodriguez- Frank Miller ikilisinin Günah Şehri, James McTeigue'nin V for Vendetta, Brett Rainer'in X-Men 3: Son Direniş, Tim Story'nin Fantastik Dörtlü vb. filmler, ünlü çizgi-romanlardan alınmıştı. Ama kaynaklar çok değişikti. Örneğin Andrzej Bartkkowiak imzalı Doom veya Karyn Kusema imzalı Aeon Flux bilgisayar oyunlarına, J. J. Abrahams imzalı Görevimiz Tehlike-3 ise eski bir TV dizisine dayanıyordu. Ünlü romanlardan alınanlar da vardı: Steven Spielberg'in Dünyalar Savaşı, Tim Burton'un Charlie'nin Çikotala Fabrikası, Mike Newell'ın Harry Potter ve Ateş Kadehi ya da o serinin izinden giden, Andrew Adamson imzalı Narnia Günlükleri: Aslan, Cadı ve Dolap gibi... Michael Bay imzalı Ada ise özgün bir senaryoydu. Ve tüm bunlar, fantastik severlere ilaç gibi geldi.

* Aksiyon filmleri
Aksiyon sinemasında Wes Craven'in Gece Uçuşu ve Robert Schwentke'nin Uçuş Planı filmleri aynı dekoru seçmişlerdi: bir uçak... Breck Eisner'in Sahara'sı egzotizme, Ron Howard'ın Da Vinci Şifresi ünlü bir kitap aracılığıyla dinsel mistisizme, Martin Campbell'in Zorro Efsanesi eski tarihsel filmlerin atmosferine dayalıydı. Tarih demişken, Lasse Halström Casanova'da, Michael Radford Venedik Taciri'nde aynı kentin tarih içindeki görünümüne sığındılar: Venedik... Terrence Malick Yeni Dünya: Amerika'nın Keşfi'nde bir kıtanın istilası günlerine geri döndü. Sam Mendes'in Jarhead'i ise yılın tek önemli savaş filmi olarak belleklerimize yerleşti.

* Korkunun sineması
Korku filmleri açısından mevsim doyurucuydu: bol bol ürktük ve titredik!.. Iain Softley'in İskelet Anahtar, Nick Hamm'ın Godsend- Tanrı'dan Gelen, Eli Roth'un Otel filmleri hiç fena değildi. Kimi filmler bizi yeraltına soktular: Bruce Hunt'ın Mağara, James Gunn'ın Yaratıklar (Slither), Neil Marshall'ın Cehenneme Bir Adım'ı (Descent) gibi... Kimi yeniden çevrimler de fena değildi: Jaume Collet-Sera imzalı Mumya Evi, Andrew Douglas imzalı Dehşet Evi (The Amytville Horror), Rupert Wainwright imzalı Sis, Alexander Aja imzalı Tepenin Gözleri...Ya da kimi devam filmleri: George Romero'nun Ölüler Ülkesi, Darren Lyn'in Testere 2'si gibi...

* Güzel dram filmleri
Güzel dramlar veya sosyal konulu filmler izledik: Paul Haggis'in Çarpışma (Crash), Ron Howard'ın Cinderella Man, Cameron Crowe'un Elizabethtown, John Madden'in Kanıt, Gore Verbinsky'nin Fırtınalı Hayatlar (Weather Man) filmleri bence gayet başarılı yapımlardı. Daha alt bir düzeyde kimi bağımsız film denemeleri de öyle: Noah Baumbach imzalı Mürekkep Balığı ve Balina, Scott McGehee imzalı Umut Mevsimi (The Bee Season), David Duchnovy imzalı Can Dostlar (House of D) gibi... Rob Marshall, ünlü bir romanı uyarlarken bambaşka bir kültürü yeterince veremedi, Bir Geyşanın Anıları'nda...Oscar'larda çok adı geçen iki film de iyiydi: Ang Lee, Brokeback Dağı'yla duyarlı bir farklı aşk öyküsü anlatırken, Bennett Miller Capote ile örnek bir biyografi imzaladı. Michel Gondry'nin rötarlı filmi Sil Baştan'ı ise sevenlerine havale ediyorum...

* Hızlı polisiyeler
Polisiye sinema da fena değildi. John Singleton'un Dört Kardeş, Richard Donner'in 16 Blok, Paul McGuigan'ın Şanslı Slevin, Spike Lee'nin İçerdeki Adam, Shane Black'ın Kiss Kiss Bang Bang filmleri genelde keyifle izlendi. David Cronenberg ise Şiddetin Tarihçesi ile türün bir başyapıtını ortaya koydu. Michael Caton- Jones'un Temel İçgüdü-2'si bence kimilerinden gördüğü hakaretleri hak etmeyen sıkı ve modern bir kara-film, Richard Shepard'ın Matadoru'ysa türün hoş bir parodisiydi.

* Bizi güldüren filmler
Komedilerde parlak bir yıl yaşadık. Öyle hoş filmler geldi ki... Robert Lukevic'in Vay Kaynanam Vay (Monster-in-Law), Gary David'in Aşkla Randevu (Must Love Dog), Rob Reiner'in Gerçek Dedikodu (Rumor Has it), Dean Parisot'un Dick ve Jane İş Başında, Robert Towne'ın Aşka Sor (Ask the Dust), David Dobkin'in Kiralık Sevgili (The Wedding Crashers) filmleri yılın en iyi komedileri arasındaydı. Belki bir alt düzeyde Kevin Rodney'in Bak Kim Gelmiş (Guess Who), Nora Ephron'un Tatlı Cadı (Bewitched), Judd Apatow'un 40 Yıllık Bekar, Curtis Hanson'un Yerinde Olsam (In Her Shoes), Kirk Jones'un Sihirli Dadı (Nanny McPhee), Shawn Levy'nin Pembe Panter gibi filmleri vardı. Doug Liman'ın Bay ve Bayan Smith'i bana aksiyondan çok komedi gibi gözüktü. Aaron Seltzer'in Buluşma Filmi çok kişiyi az, Garth Jennings'in Otostopçunun Galaksi Rehberi ise az kişiyi çok güldürdü!.. Bu türün bu yılki başyapıtı, son yılların en güzel Woody Allen filmi olan Maç Sayısı (Match Point) oldu. Komedinin komşu türü olan müzikalde ise Joel Schumacher'in oldukça başarılı bir Operadaki Hayalet uyarlaması ve James Mangold'un Johnny Cash biyografisi Sınırları Aşmak (Walk the Line) vardı.

* Siyasal sinema örnekleri
Bu tür de az sayıda, ama ilginç filmlerle karşımızdaydı. Andrew Niccol'un Savaş Tanrısı, Steven Spielberg'ün Münich, George Clooney'in İyi Geceler, İyi Şanslar, Stephen Gagan'ın Syriana, Michael Winterbottom'un Guantanamo Yolu gibi filmleri kolay kolay unutulabilir mi? Bunlara değişik ülkelerden gelen filmler de katılabilir: İsveç yapımı Zozo ya da Filistin yapımı (ve Oscar galibi) Vaad Edilen Cennet gibi. Yılın birkaç belgeseli arasında ise Danny Cannon imzalı Gol veya Boss Kaufmann imzalı Kalküta'nın Çocukları gibi filmler vardı. Gelecek hafta diğer ülkeler sinemasını ve de "en iyiler" listemi vereceğim.

saol