bilgisayarın tarihçesi

Bilgisayar girilen ham verileri i$leyip bilgiye donU$tUrebilen, bunlari saklayabilen ve istenildigi zaman bu verileri bize verebilen elektronik ve mekanik bir aksamdir.

Bilgisayarlar uzun yillardir geli$mekte ve gUclenmektedir. Bilgisayar dUnyasinda meydana gelen bu geli$meler ku$aklara ayrilarak incelenebilir.

1. Ku$ak Bilgisayarlar (1946-1956)
Bu donemde kullanilan bilgisayar, vakumlu tUpler kullaniyordu. Bu bilgisayar cok bUyUktUler ve cok yer i$gal ediyorlardi. Bunlara ornek olarak verebilecegimiz ilk bilgisayar 1945 yilinda Pennsylvania Universitesinde Uretilen ENIAC’dir. ENIAC 40 ton agirliginda ve 18.000.000 vakum tUple cali$maktaydi. ENIAC’in ba$arisinin ardindan 1946 yilinda EDVAK Uretilmi$tir. Ilk ticari bilgisayar olarak da 1951 yilinda UNIVAC-1 Uretilmi$tir.

2. Ku$ak Bilgisayarlar (1957-1963)
Vakumlu tUplerin yerini transistorler aldi. Bilgisayarlarin hacimleri kUcUldU, maliyeti dU$UrUldU ve hizlari yUkseldi. Bu tUr bilgisayarlar ilk olarak Burroughs firmasi tarafindan Amerikan Hava Kuvvetleri icin Uretildi.

3. Ku$ak Bilgisayarlar (1964-1979)
Entegre devrelerin kullanildigi donemdir.

4. Ku$ak Bilgisayarlar (1980)
Mikrochipler kullanilmaya ba$landi. BugUn kullandigimiz bilgisayarlar 4. Ku$ak Bilgisayarlardir.

Personel Computer
IBM firmasi 12 Agustos 1981 tarihinde geli$tirdigi teknolojiye PC (Personel Computer) adini verdi. IBM bu bilgisayarlari Apple firmasina rakip olarak Urettigi icin APPLE‘den daha farkli bir mimari izledi. I$lemci olarak INTEL’i i$letim sistemi olarakda Microsoft firmasi ile ortak bir cali$ma sonucu olu$turulan DoS’u tercih etti. IBM PC ile bUyUk bir ba$ari sagladi. IBM’in PC alanindaki ba$arisini farkeden diger bilgisayar firmalarida pazarin cok bUyUk oldugunu ve bUyUk bir kazanc saglayacaklarini dU$Unerek ev kullanicilari icin bilgisayar Uretme karari aldilar. Fakat onlerinde bir soru vardi; Uretecekleri bilgisayarlar Apple II uyumlumu yoksa PC uyumlumu olacakti. Yada kendileri yeni bir mimari bulup her ikisi ilede uyumsuz yeni bir bilgisayar mi Ureteceklerdi? IBM’in bUyUk bir firma olu$u ve pazarda IBM ile rekabet edemeyeceklerini dU$Unerek kendi Uretecekleri bilgisayarlari PC uyumlu yapma karari aldilar. Boylece $u an kullandigmiz bilgisayarlar IBM UYUMLU PC adini aldi. Bu firmalar sonucta hakli ciktilar. $u an pazarin en bUyUk payina PC sahip.

8 Mhz (Megahertz) hizana sahip Intel’in 8088 i$lemcisi ile ba$layan PC rUzgari akil almayacak bir hizla geli$ti ve $u an 2000 Mhz’lik PentiumIV’lere kadar ula$ti. Bu arada degi$en sadece bilgisayar hizlari degil i$letim sistemleride oldu. Microsoft firmasina ait MS-DoS ile ba$layan i$letim sisteminde de bUyUk degi$imler gecirdi. Text arabirimli olarak cikan MS-DoS i$letim sistemi zamanla evrim gecirerek yerini Windows i$letim sistemine birakti. $u anda mouse ile kullanabilecegimiz grafik arabirimli, gorsel, eglenceli Windows 98 i$letim sistemini kullanmaktayiz.

Ilk donemler sadece i$ amacli kullanilan bilgisayarlar daha farkli alanlarda da kullanilmaya ba$ladi. Artik bilgisayar bir i$ araci degil hayatin birer parcasi haline geldi. I$ ba$vurularinda ilk sorulan sorulardan birisi bilgisayar biliyor musunuz? Bu denli hayatimiza giren bilgisayarlarda, internet’inde geli$imi ile neredeyse aklimiza gelebilecek her $ey yapilabilir hale geldi. Bilgisayarlari i$lerimizi takip etmek, evraklarimizi hazirlamak, oyun oynamak, mUzik dinlemek, film, tv izlemek, haberle$mek, ali$veri$ icin kullanabiliyoruz.

Bilgisayari incelerken iki grup altinda incelemek dogru olur. Hardware (Donanim) ve Software (Yazilim).

Donanim (Hardware)
Bilgisayarda bulunan elektronik ve mekanik aygitlarin tamamina verilen isimdir. PC’nin cali$abilmesi icin gerekli olan parcalar a$agida belirtilmi$lerdir.

Anakart; Mainboard olarak da adlandirilir. Bir PC’de bulunan tUm donanim aygitlarinin, veriyollari araciligi ile birbirleri ile ileti$im kurabilmesini saglar. Bu baglanti aygitlarin anakart Uzerine takilmasi ( PCI veya ISA yuvalara) veya bir kablo araciligi ile baglanmasi yontemi ile yapilir.

CPU; Central Processing Unit (Merkezi I$lem Birimi) bilgisayarin beynidir. Kullanicidan gelen komutlari yorumlar ve sonuclar Uretir. Bilgisayarda bulunan bUtUn elektronik aygitlara ne yapacaklarina dair emirler verir. PC icin CPU Uretimi yapan 3 Uretici firma vardir. INTEL, AMD, CYRIX. PC pazarinda en cok ragbet goren INTEL i$lemcilerdir. INTEL’in geli$tirdigi son i$lemciler Pentium IV serisidir. I$lemcilerin hizlari Megahertz birimi ile olcUlUr. Bir i$lemcinin Mehahertz’i ne kadar cok ise o oranda hizli cali$ir.

Ram; Random Access Memory (Rastgele Eri$imli Bellek) Harddisklerden cok daha hizli olduklari icin kullanilirlar. Bilgisayar cali$irken kullanilan verilerin gecici olarak saklandigi alandir. Sadece bilgisayar acikken verileri saklayabilir. Bilgisayar kapandigi anda Uzerinde bulunan veriler silinir. Ram’e hem veri yazilabilr hem de okunabilir. Bir bilgisayardaki Ram ne kadar fazla olursa bilgisayarda o denli hizli cali$ir. Ram’ler kapasitelerine gore fiyatlandirilirlar. Ram’lerde kullanilan olcU birimi Megabyte’dir. $u an ortalama olarak bilgisayarlarda 128 MB Ram kullanilmaktadir.

Rom; Read only Memory (Salt okunur Bellek) Yapi olarak Ram’e benzer fakat Uzerlerine bilgi yazilamaz. Sadece icerisinde bulunan bilgiler okunabilir. Bazi donanim aygitlari hakkinda bilgi icerirler.

Harddisk; Sabit Disk veya Hdd olarakda adlandirilir. Bilgisayarda bulunan verilerin kalici olarak saklandigi yerdir. BUtUn bilgilerimiz, oyunlarimiz, programlarimiz, i$letim sistemimiz harddiskte saklanir. Hdd genelde “C” karakteri ile temsil edilir. Hdd’ler saklayabilecekleri veri miktarina gore fiyatlandirilirlar.

Floppy; Disket SUrUcU veya Fdd olarakda adlandirilir. Manyetik disklere veri kaydedebilen ve bunlarin icerisindeki verileri okuyabilen aygitlara verilen isimlerdir. Bir disketin alabilecegi en fazla veri 1,44 MB’dir. Disket sUrUcU genelde “A” harfi ile temsil edilir.

Ekran Karti VGA; Monitore yansiyacak gorUntUleri aktaran ve gerekli i$lemleri yapan aygitdir.

Kasa; PC icerisinde bulunan parcalari di$ etkenlere kar$i muhafaza eder ve bu parcalara elektirik dagilimini gercekle$tirir.

Monitor Ekran; Bilgisayardan gelen bilgileri gormemizi saglayan bir aygittir. cali$ma mantigi tipki Televizyon gibidir.

Klavye+Mouse; Bilgisayara yapmak istediklerimizi bildirmek, komutlar vermek icin kullandigimiz aygitlardir.

Yazici; Printer olarakda gecen bu aygit bilgisayarda hazirladigimiz evraklari kagit Uzerine cikartmak icin kullanilir.

Tarayici; Scanner kagit Uzerindeki bir yaziyi bir resmi bilgisayar ortamina aktamak icin kullanilirlar.

cizici; Plotter mimari cizimlerde ve folyo kesimlerinde kullanilan bir aygittir.

Yazilim (Software)
Bilgisayari kullanabilmemiz ve istedigimiz i$lemleri yapabilmemiz icin geli$tirilen programlara verilen isimdir. Yazilimi kendi arasinda I$letim Sistemleri ve Uygulamalar olarak iki farkli grupta inceleyebiliriz.

I$letim Sistemleri; Donanim ve kullanici arasindaki haberle$meyi saglayan bir programdir. Tam olarak gorevi ise $u maddeler ile aciklayabiliriz;

-PC donanimini kullanicinin kullanabilmesini saglar, ornegin TV Karti ile TV izlemek, modem araciligi ile internete baglanmak, ses karti araciligi ile mUzik dinlemek vs.

-Uygulamalari kullanmamizi saglar. Farkli konularda cali$mak icin geli$tirilen uygulamalari cali$tirabilmemizi ve kullanmamizi saglar. ornegin MS Word, MS Excel, Internet Explorer, vs.

-Dosya Yonetimini saglar. Dosyalari istedigimiz $ekilde adlandirmamizi, gruplamamizi, silmemizi, kopyalayabilmemizi, t$iyabilmemizi saglar.

-Bellek yonetimi saglar.

Uygulamalar; Belirli i$leri yapabilmesi amaci ile hazirlanan, cali$mak icin bir i$letim sistemine ihtiyac duyan programlardir. ornegin MS Word kelime i$lemci programi, MS Excel Hesap Tablosu programi vb.

BILGISAYARI KULLANMAK
Bilgisayari kullanabilmek icin once acmamiz gerekiyor. Acma i$lemini gercekle$tirmek icin kasa Uzerinde bulunan Power DUgmesine (Genelde bUyUk belirgin bir dUgmedir) basilir. Bu i$lemden sonra bilgisayar acilir ve devreye Bios (Anakart Uzerinde bulunan bir entegre. Gorevi sistem tarihi ve saatini ve donanim hakkinda bilgileri saklamak ve kontrol etmek) girer. Sisteme bagli aygitlari test eder. Bu i$lem bittikten sonra i$letim sistemi yUklenir ve kar$imiza i$letim sistemi ekrani gelir. Bu a$amadan sonra yapilmasi gereken i$leri mouse ve klavye kullanarak sisteme biz bildiririz.

Mouse Kullanmak
Windows acildiginda ekranin ortasinda bir ok i$areti bulunur. Bu i$aret mouse’umuzu temsil eder. Mouse’u sag elimiz ile tutarak saga, sola, a$agi, yukari hareket ettirmek sureti ile ekrandaki i$aretciyi oynatabiliriz. Bu $ekilde i$aretciyi istedigimiz yere gotUrebiliriz. Mouse’u kullanirken Uzerinde bulunan tu$larina tiklariz. Uc tip tiklama tUrU vardir;

Tiklama; Herhangi bir nesneyi secili hale getirmek veya bir menUyU acmak icin kullanilir. ornegin i$aretciyi masaUstUnde bulunan Bilgisayarim simgesinin Uzerine getirip bir kez sol dUgmeye tiklayalim. Bilgisayarim simgesi secili hale gelir. I$aretciyi Ba$lat MenUsUnUn Uzerine gotUrUp bir kez tiklayalim. Ba$lat MenUsU acilir.

cift Tiklama; Herhangi bir nesnenin Uzerinde mouse’un sol dUgmesine iki kez hizli bir $ekilde tiklama i$lemine verilen isimdir. cift tiklama olayi genelde programlari cali$tirmak icin kullanilir. ornegin mouse’umuzu masaUstUnde bulunan Bilgisayarim simgesinin Uzerine getirip cift tiklarsak bilgisayarim penceresi acilir.

Sag Tiklama; Herhangi bir nesnenin Uzerinde mouse’un sag dUgmesine tiklanma i$lemine denir. Bu i$lem sag tiklanan nesne Uzerinde yapabilecegimiz i$lemleri bir menU icerisinde bize getirir. ornegin mouse’umuz ile masaUstUnde bo$ bir alana sag tiklayarak bir kisayol menUsUne ula$abiliriz. Bu menUdeki secenekler ile masaUstU ayarlarinda degi$iklikler yapabiliriz.

Klavye Kullanmak
Bilgisayara yapacagimiz i$lemleri bildirirken, veri girerken en fazla kullandigimiz aractir. Klavyeler harf dizilimlerine gore ikiye ayrilirlar. Q ve F Klavye; F Klavye TUrk diline daha uygun olmasina ragmen Q Klavye cok daha fazla yaygindir. Genel kullanimi ve bazi tu$lariin ozellikleri a$agidaki gibidir.

Esc; Escape olarak adlandirilir ve bircok uygulamada iptal etmek vazgecmek anlaminda kullanilir.

Enter; Giri$ tu$u olarakda adlandirilir. onay verme, kabul etme amacli kullanilir. Kelime i$lemcilerde satir acmak icin kullanilir.

Tab; Komut buttonlari arasinda geci$ yapar. Kelime i$lemcilerde 1,25 cm.bo$luk birakir.

CapsLock; BUyUk veya kUcUk harf yazmayi saglar. Bu tu$a basildiginda klavyenin sag Ust ko$esinde bulunan CapsLock i$igi yanar veya soner.

Shift; Tek ba$ina bir fonksiyonu yoktur. Beraberinde bir tu$a basilirsa bUyUk harf yazmasini saglar. Ust karakterleri yazmak icinde kullanilir.

Alt; MenUlerde alti cizgili harf ile beraber basildiginda menUler acar.

Alt Gr; Tu$larin sag alt taraflarinda bulunan karakterleri yazmamizi saglar.

Ctrl; Control tu$uda diger tu$larla birlikte kullanilir. En cok kisayol tu$u olarak kullanilir. ornegin Microsoft neredeyse bUtUn programlarinda Kaydet secenegi icin Ctrl+S tu$larini tanimlami$tir.

Backspace; Imlecin sol tarafindan bir karakter siler.

End; Imleci satirin sonuna gotUrUr.

Home; Imleci satirin ba$ina gotUrUr.

Yon Tu$lari; Imleci a$agi-yukari, saga-sola ta$imamizi saglar.

Page Down; Imleci bir ekran a$agi indirir.

Page Up; Imleci bir ekran yukari ta$ir.

Delete; Silmek icin kullanilir. Imlecin sagindaki karakterleri siler.

MS-dos i$letim sistemi

Microsoft Disk operating System’in kisaltmasidir. 1981’de IBM firmasinin PC’yi Uretmesi ile kullanilmaya ba$lanan i$letim sistemdir. MS-DoS bellekte az yer kaplamasi, dU$Uk bir donanima gereksinim duymasi gibi avantajlari olmasina ragmen cok kullanicili sistemlere uygun olmayi$i grafik arabiriminin olmayi$i gibi dezavantajlarida vardir.

MS-Dos i$letim sistemin acili$ yapabilmesi icin, sistem dosyalari adini verdigimiz $u dosyalarin olmasi gerekir.

Io.SYS
MS-DoS.SYS
CoMMAND.CoM

Bu dosyalar di$inda iki tanede konfigrasyon dosyasi bulunur. Bu dosyalar araciligi ile bilgisayar kullanicinin istegine gore acilmi$ olur. Klavye ayarlari yapilir donanima ait dosyalar yUklenir.

AUToEXEC.BAT
CoNFIG.SYS
MS-Dos Tanimlari
SUrUcU
Iclerinde bilgilerimizi sakladigimiz fiziksel ortamlardir. ornegin Disket SUrUcU, Harddisk, CD-RoM vb. ortamlardir. SUrUcUler ingiliz alfabesinde bulunan harfler ile temsil edilirler.

1. Disket SUrUcU A:

2. Disket SUrUcU B:

1. Harddisk C:

2. Harddisk D:

CD-Rom E:

Dizin
Iclerinde dosyalari barindiran ve dosyalari gruplandirma amaci ile kullanilan ortamlardir

Dosya
Bilgilerimizin saklandigi nesnelere verilen isimlerdir. Dosyalara isim verirken a$agidaki kurallara uymamiz gerekir.

Dosya adi en fazla 8 karakter olabilir.
Dosya adi icerisinde (“ * ; + = / ? [ ] ) gibi ozel karakterler olamaz.
Dosya adi icerisinde bo$luk karakteri kullanilamaz.
Dosya adlari A-Z arasindaki ingiliz alfabesinden, 0-9 arasi rakamlardan ve nokta karakterinden olu$abilir.
MS-Dos icin ozel anlam ta$iyan isimler dosya adi olarak kullanilamaz. ornegin ; Com1, Com2, Lpt1, Prn, Null, Aux vb.
Dosya uzantisi 3 harften olu$malidir. Dosya adi ve uzanti arasinda nokta olmalidir.

Ic Komutlar
Bu komutlar dogrudan command.com dosyasi araciligi ile kullanilabilen komutlardir.

Dir
Icinde bulundugu sUrUcU veya dizindeki dosya ve dizileri listeler. Tek ba$ina kullanilabilecegi gibi parameterede alabilir.

Dir /P Dosya ve dizinleri sayfa sayfa listeler

Dir /W Dosya ve dizinleri ekranda 5’li sUtun halinde listeler

Dir /S Dosya ve dizinleri altdizinlerle beraber listeler

Dir SUrUcU\Dizin Adi Paramtre olarak verilen sUrUcU veya dizini listeler

Dir C: C sUrUcUsUnU listeler

Dir C:\Windows C sUrUcUsUnde bulunan Windows dizinini listeler

Dir C:\Windows /S C sUrUcUsUnde bulunan Windows dizinini alt klasorlerle beraber listeler

Dir Dosya Adi Paramtre olarak verilen dosyayi arar ve listeler

Dir C:\ugur.txt C sUrUcUsUnde ugur.txt adli dosyayi arar ve bulursa listeler

Dir C:\*.exe C sUrUcUsUnde bulunan bUtUn exe uzantili dosyalari arar ve listeler Dir C:\*.exe /S C sUrUcUsUnde alt klasorlerle beraber bulunan bUtUn exe uzantili dosyalari arar ve listeler

Dir /AD Sadece dizinleri listeler

Dir /AH Sadece gizli dosyalari listeler

Dir /AS Sadece sistem dosyalari listeler

Dir /AR Sadece salt okunur dosyalari listeler

Dir /AA Sadece ar$iv dosyalari listeler

Dir /oN Dosyalari isim sirasina gore listeler

Dir /oD Dosyalari tarih sirasina gore listeler

Dir /oS Dosyalari boyutlarina gore listeler

Dir /oE Dosyalari uzantilarina gore listeler

CLS
Ekrani temizler.

MD
Dizin olu$turur.

MD UGUR UGUR adinda bir dizin olu$turur

RD
Ici bo$ dizinleri siler.

RD UGUR UGUR adindaki dizini siler

CD
Dizine girer.

CD UGUR UGUR adindaki dizine girer

CD..
Bir Ust dizine cikar.

Ver
Kullanilan i$letim sistemin sUrUmUnU verir

Date
Sistem tarihini verir. Eger istenirse degi$iklik yapmamiza izin verir.

Time
Sistem saatini verir. Eger istenirse degi$iklik yapmamiza izin verir.

Copy
Dosya kopyalama i$lemi yapar.

Copy A:\*.* C: A sUrUcUnde bulunan tUm dosyalari C sUrUcUsUne kopyalar

Del
Dosya silme i$lemi yapar

Del A:*.* A sUrUcUsUnde bulunan tUm dosyalari siler

Del C:\ugur.txt C sUrUcUsUnde bulunan ugur.txt isimli dosyayi siler

Ren
Dosya ve dizin isimlerini degi$tirir.

Ren ugur.txt ugur.dat ugur.txt adli dosyanin adinin ugur.dat olarak degi$tirir

Label
Disket veya Harddiskin etiketini degi$tirmemize izin verir.

Type
Dosyalarin iceriklerini gosterir.

Type Autoexec.bat Autoexec.bat adli dosyanin icerigini gosterir.

Vol
Disk etiketini ve seri numarisni gosterir.

Di$ Komutlar
Disk veya Disket ortaminda bulunan dosyalar sayesinde cali$tirilan komutlardir. .Bunlarin cali$abilmesi icin kendilerine ait dosyalarin disk Uzerinde bulunmasi gerekir.

Format
Parametre olarak verilen sUrUcUyU bicimlendirir. Formatlanan bir sUrUcUdeki tUm veriler silinir.

Format A: A sUrUcUsUnU formatlar

Format A: /S A sUrUcUsUnU sistem disketi $eklinde formatlar

Format A: /Q A sUrUcUsUne hizli format atar. Daha onceden format$lanmami$ bir sUrUcUye hizli

format atilamaz.

Sys
Sistem dosyalarini kopyalar.

Mem
Bellek hakkinda bilgi verir.

Chkdsk
Harddisk hakkinda bilgi verir. /F parametresi ile kullanilirsa hatalari onarir.

Scandisk
Diskteki hatalari denetler ve tamir eder.

Attrib
Dosya ozniteliklerini degi$tirir. A$agidaki parametreler ile kullanilir. Bir oznitelik verilmek istenirse + kaldirilmak istenirse – i$areti ile kullanilir.

R Salt okunurluk

A Ar$iv

H Gizli

S Sistem

Attrib +H –R ugur.txt ugur.txt dosyasina gizlilik ozelligini verir salt okunurluk ozelligini kaldirir.

Backup
Yedek almak icin kullanilir.

Restore
Daha onceden alinmi$ yedekleri geri yUklemek icin kullanilir.

Xcopy
Kopyalama icin kullanilir. Copy komutundan farki dizinde kopyalayabilmesidir.

Move
Dosya ve dizinleri ta$imak icin kullanilir.

Deltree
Silme i$lemi icin kullanilir. Del komutundan farki dizinde silebilmesidir.

Erase
Silme i$lemi icin kullanilir.

Undelete
Silinmi$ dosyalari kurtarmak icin kullanilir.

Diskcopy
Disketten diskete kopyalamak icin kullanilir.

Defrag
Sabit diski dUzenlemek icin kullanilir. Disk Uzerinde meydana gelen fragmatation adini verdigimiz olayi dUzenler.

Edit
MS-Dos’da bulunan yazim editorUdUr.

WINDoWS 98

Microsoft firmasinin geli$tirdigi 5 Haziran 1998 tarihinde pazara sunulan grafik arabirimli i$letim sistemidir. Windows 98 yUklU olan bir bilgisayar cali$tirildiginda i$letim sistemi devreye girer ve bir sUre sonra Windows 98 ekrani kar$imiza gelir. Kar$imiza gelen bu ekrana MasaUstU adini veririz. MasaUstUnde bulunan simgeler bilgisayarimizda bulunan programlara hizli bir $ekilde ula$abilmemiz icin Windows tarafindan olu$turulmu$ veya daha sonradan bizim olu$turdugumuz Kisayollardir. Ekranin sol alt ko$esinde bulunan Ba$lat dUgmesinin bulundugu gri cubugada Gorev cubugu adi verilir.

Programlari cali$tirmak
Windows’da bir program cali$tirmak icin bir cok yol vardir. Programlari cali$tirmak icin masaUstUnde bulunan kisayol simgeleri kullanilabilecegi gibi ba$lat menUsUde kullanilabilir.

MasaUstUnde bulunan simgeyi secili hale getirirdikten sonra klavyeden enter tu$una basilir.
MasaUstUnde bulunan simgeye cift tiklama yapilir.
MasaUstUnde bulunan simgeye sag tiklayip gelen menUden ac komutu verilir.
Ba$lat MenUsUnden cali$tirmak istenilen program kisayolunun Uzerine gelip tiklanir.
Ba$lat-cali$tir komutu verildikten sonra gelen pencereye cali$tirilmak istenen programin dosya adi yazilir.
Pencereleri Yonetmek

Windows’da bUtUn programlar birer pencere icerisinde cali$ir ve dolayisiyla bUtUn pencerelerin ortak ozellikleri vardir. BUtUn pencerelerde bir adet ba$lik cubugu bulunur. Ba$lik cubuklarinin sag ko$elerinde 3 adet simge bulunur. Bu simgler ile pencere kapatilabilir, gizlenebilir, veya boyutu degi$tirilebilir. Ba$lik cubugunun sol tarafinda ise bu programin adi yazilidir, bu yazinin hemen sol tarafinda bulunan kUcUk simge ise kontrol menUsUdUr. Kontrol menUsU pencere icerisinde yapilabilecek i$lemleri listeler.

Kapatma
Ba$lik cubugunda bulunan kapat dUgmesine basilarak
Kontrol MenUsUne cift tiklayarak
Gorev cubugunda bulunan bolmeye sag tiklayip, gelen menUden Kapat secilebilir.
Alt F4 tu$ bile$enini kullanarak.
Simge Durumu
Ba$lik cubugunda bulunan simge durumunda kUcUlt dUgmesine basilarak
Gorev cubugunda bulunan bolmeye sag tiklayip, gelen menUden simge durumunda kUcUlt secilebilir.
Windows tu$u ile beraber D tu$una basilir.
Ekrani Kaplama/onceki Boyut
Ba$lik cubugunda bulunan ekrani kapla dUgmesine basilarak
Ba$lik cubuguna cift tiklayarak
Gorev cubugunda bulunan bolmeye sag tiklayip, gelen menUden ekrani kapla secilebilir.
Ta$ima
Ba$lik cubugu Uzerinde iken mouse’un sol dUgmesine basip sUrUkleyerek
Boyutlandirma
Pencerenin etrafindaki cerceve cizgileir Uzerine mouse’ umuzu gotUrdUgUmUzde i$aretci cift yonlU bir oka donU$Ur. I$aretci bu durumda iken sol dUgmeye basarak mouse’u hareket ettirerek.
Ekrani Kapla/onceki Boyut dUgmeleri ile
Gorev cubugunda bulunan bolmeye sag tiklayip, gelen menUden Ekrani Kapla/onceki Boyut secilebilir.
Pencereler Arasi Geci$
Gorev cubugunda istedigimiz program simgesine tiklayarak
Alt Tab tu$ bile$eni ile
Listeleme
Aktif durumdaki programlari listelemek icin gorev cubugunda bo$ bir alana sag tiklanir. Acilan MenUden;

Pencereleri Basamakla
Pencereleri Dikey Do$e
Pencereleri Yatay Do$e
MasaUstUnU ozelle$tirmek

Windows’da MasaUstUnU ozelle$tirnek icin gorUntU ozellikleri adli program kullanilir. Bu programi cali$tirmak icin;

MasaUstUne sag tiklanir ve gelen pencereden ozellikler komutu verilir.
Denetim masasinda bulunan gorUntU adli simgeye iki kez tiklanir.
Bu i$lemlerden sonra gorUntU ozellikleri adli pencere acilir. Bu pencere icerisinde masaUstUnU ozelle$tirebilmemiz icin 6 adet sekme bulunur. Herhangi bir degi$iklik yapildiktan sonra uygula dUgmesine tiklanarak yapilan degi$iklik gecerli kilinir.

Artalan
Listede bulunan resimlerden birini secerek Duvar Kagidi olarak belirleyebiliriz.

Ekran Koruyucular
Ekran Koruyucusu acilan liste kutusundan bir ekran koruyucusunu secerek bunu gecerli ekran koruyucumuz olarak belirleyebilirz. Bekleme adli kutucuga bir deger yazarak bu ekran koruyucusunun ne kadar sUre sonra devreye girmesini istedigimizi belirleriz. Istersek bu ekran koruyucusuna $ifre koyabilir ve $ifreyi bilmeyen birinin ekran koruyucudan cikmasini onleyebiliriz. Bunu yapabilmek icinde Parola Korumali adli onay kutucuguna i$aret koyduktan hemen sonra sag tarafinda bulunan degi$tir adli butona tiklayarak parolamizi belirleyebiliriz.

GorUnUm
Pencerelerin ba$lik cubuklarinin ve iceriklerinin rengini, mesaj kutularinn renklerini, Wndows’un pencerelerde ve menUlerde kullandigi varsayilan renk ve yazitiplerini degi$tirebiliriz.

Etkiler
MasaUstUnde bulunan Windows’un standart simgelerini degi$tirebilir bunlari bUyUtUp kUcUltebiliriz. Pencerelerin nasil ta$inacagini menUlerin nasil acilacagini belirleyebilirz.

Web
Windows’da bulunan simgeleri normalde cift tiklama ile cali$tirabiliyorduk. Eger istersek Web Sayfalarinda oldugu gibi bu simgeleri tek tiklama ile cali$abilir hale getirebiliriz. Klasor Secenekleri adli butona tiklayarak gelen pencereden Web Bicemini secerek simgeleriz tek tiklama ile cali$abilecek hale getirebiliriz. Eger yine eskisi gibi cift tiklama ile cali$malarini istiyorsak yine ayni pencereye gelip Klasik Bicemi secip tamam butonuna basariz.

Ayarlar
Ekran cozUnUrlUgU ve ayni anda kullanilabilecek renk sayisini ayarlayabiliriz. Bu sayede ekranin daha canli renkler ile ve daha net gorUlmesini saglayabiliriz.

Windows Programlari

Windows i$letim sistemi ile bilgisayara kurulan ve gercekten i$levsel olan birkac program vardir. Bu programlar gUnlUk cali$ma hayatinda kullanilmaktadir. Bu programlar Ba$lat-Programlar-Donatilar menUsUnde bulunurlar.

Hesap Makinesi
Bu program Harddiskte Windows klasorU icerisinde Calc.exe adi ile bulunur ve Ba$lat-Programlar-Donatilar-Hesap Makinasi kisayolu ile cali$tirilabilir. Normal bir hesap makinasi ile yaptgimiz i$lerin tamamini ve bu program ile yapabilmekteyiz. GorUnUm menUsUnde bulunan Standart ve Bilimsel secenekleri kullanilarak hesap makinesinin i$levini artirabiliriz.

Not Defteri
Bu program Harddiskte Windows klasorU icerisinde Notepad.exe adi ile bulunur ve Ba$lat-Programlar-Donatilar-Not Defteri kisayolu ile cali$tirilabilir. Basit bir metin editorUdUr. Bu programda yazdigimiz yazilar bilgisayara txt uzantisi ile kaydedilirler. Not Defterinde hazirlanan bir dosya en fazla 64 KB. BUyUklUgUnde olabilir.

Not defterinde yapilan bir cali$mayi kaydedebilmek icin Dosya-Kaydet komutu verilir. Daha onceden yapilmi$ bir cali$mayi acabilmek icin Dosya-Ac komutu verilir. Yeni bir sayfa acmak icin Dosya-Yeni Komtu verilir. Acik olan cali$mayi yazicidan cikartmak icin Dosya-Yazdir komutu verilir.

WordPad

Bu program Harddiskte Windows klasorU icerisinde Wordpad.exe adi ile bulunur ve Ba$lat-Programlar-Donatilar-WordPad kisayolu ile cali$tirilabilir. Not Defterine oranla cok daha geli$mi$ bir kelime i$lemcidir. WordPad’de yazdigimiz yazilar bilgisayara doc uzantisi ile kaydedilirler. Not Defterinde oldugu gibi 64 KB kisitlamasi yoktur. WordPad’de yazdigimiz yazilari istedigimiz $ekilde bicimlendirebiliriz. WordPad’de yazilari bicmlendirmek icin Bicim-Yazitipi komutu kullanilir. Gelen pencereden ilgili secenekler degi$tirilerek yazilarimizi bicimlendirebiliriz. WordPad programinda MenU cubugunun hemen altinda Arac cubugu bulunur. Arac cubugu menUler araciligi ile yapilan i$lemleri cok daha hizli ve pratik bir $ekilde yapabilmemiz icin kullanilir. GorUnUm menUsU kullanilarak arac cubuklarinin gosterilip gizlenmesi saglanabilir. WordPad’de dosya kaydetme, acma yazdirma gibi i$lemler Not Defterinde oldugu Dosya menUsU icerisinden yapilir.

Paint

Bu program Harddiskte Windows klasorU icerisinde Mspaint.exe adi ile bulunur ve Ba$lat-Programlar-Donatilar-Paint kisayolu ile cali$tirilabilir. Resim i$leme programidir. Bu programda yaptigimiz resimler bilgisayara bmp uzantisi ile kaydedilirler. Paint’de resim cizebilme icin Mouse imleci beyaz alan Uzerine gotUrUlUr ve sol dUgme basili iken hareket ettirilir. Bu $ekilde beyaz alan Uzerine siyah bir cizgi cizilir. cizim rengini degi$tirmek icin a$agida bulunan renk paletinden istenen renk secilebilir. Ekranin sol tarafinda bulunan Arac cubugu kullanilarak cizim araci degi$tirilebilir. Arac cubugu kullanilarak ce$itli $ekiller cizebiliriz. Paint’de resmi cizecegimiz alani bUyUtmek veya daraltmak icin Resim-oznitelikler, resmi silmek icin Resim-Resmi Temizle menUsUnU kullaniriz.

Gorev cubugunu Yonetmek

Gorev cubugunu ekranda farkli bir noktaya alabilmek ve boyutlarini degi$tirmek mUmkUndUr.

Ta$ima
Mouse’u Gorev cubugunun Uzerine gotUrUp ekranda sag, sol, alt veya Ust ko$elere dogru sUrUkleyerek, Gorev cubugunu ekranda herhangibir yere alabiliriz.

Boyutlandirma
Mouse’umuzun Gorev cubugu Uzerinde cift yonlU bir oka donU$mesini sagladiktantan sonra sol dUgmeye basarak Gorev cubugunun boyutunu degi$tirebiliriz.

Gorev cubugunu ozelle$tirmek

Gorev cubugunu ozelle$tirmek icin Gorev cubugu ozellikleri pencerisini acmamiz gerekir. Bu pencereyi acmak icin iki farkli yol izlenebilir. Gorev cubugunda bo$ bir alana sag tiklayip ozellikler secebiliriz veya Ba$lat-Ayarlar-Gorev cubugu ve Ba$lat MenUsU komutunu veririz. Gelen pencerede Gorev cubugu Secenekleri adli sekmeye tiklariz. Bu pencerede dort farkli secenek vardir;

Her Zaman Ustte; bu secenek i$aretliyse gorev cubugu her zaman cali$an programlarin UstUndedir. Eger i$areti kaldirirsak pencereler tam ekran yapildiginda gorev cubugu arkada kalacaktir.

otamatik Gizle; bu secenek i$aretliyse gorev cubugu kendi kendini gizler ve mous Uzerine geldiginde tekrar gorUnUr olur.

Ba$lat MenUsUnde KUcUk Simgeler Goster; uu secenek i$aretliyse ba$lat menUsUnde bulunan secenekleri kUcUk simgeler ile gosterir.

Saati Goster; bu secenek i$aretliyse Gorev cubugunun sag tarafinda sistem saati gosterilir.

Ba$lat MenUsUnU ozelle$tirmek
Ba$lat MenUsUnU ozelle$tirmek icin Gorev cubugu ozellikleri pencerisini acmamiz gerekir. Bu pencereyi acmak icin iki farkli yol izlenebilir. Gorev cubugunda bo$ bir alana sag tiklayip ozellikler secebiliriz veya Ba$lat-Ayarlar-Gorev cubugu ve Ba$lat MenUsU komutunu veririz. Gelen pencerede Ba$lat MenUsU Programlari adli sekmeye tiklariz. Bu pencerede dort farkli secenek vardir;

Temizle; Bu buton ile Ba$lat-Belgeler menUsUnde bulunan en son cali$tirilan 15 adet dosya adi temizlenir.

Ekle; Bu buton ile ba$lat menUsUne yeni bir kisayol ekleyebiliriz.

Kaldir; Bu buton ile Ba$lat-Programlar menUsUnde bulunan kisayollari silebiliriz. Bir kisayol silmek icin kullanilabilicek bir ba$ka yol ise; Ba$lat MenUsUnde acildiktan sonra herhangi bir secenek Uzerinde iken sag tiklayip gelen menUden sil komutunu vermektir. Silinen kisayollar geri donU$Um kutusuna gonderilir.

Geli$mi$; Bu buton ile Windows Gezgini icerisinde ba$lat menUsU kisayollari kar$imiza gelir. Burada yeni program gruplari (klasorler) olu$turablir, kopyalama, ta$ima, silme ve yeniden adlandirma i$lemleri gercekle$tirilebilir.

Windows Ayarlari
Tarih ve Saati Degi$tirmek
Bilgisayarin tarih ve saatini degi$tirmek icin iki farkli yol izleyebiliriz.

Gorev cubugunda bulunan saatin Uzerine cift klik yaparak

Denetim masasi icerisinde bulunan Tarih ve Saat adli simgeyi acarak.
Klavye Ayarlari
Windows 98 de klavye ayarlarini yapabilmek icin ;

Denetim masasi icerisinde bulunan Klavye adli simgeyi acarak.
Gorev cubugunda bulunan klavye simgesine sag tiklayip gelen menUden ozellikleri secerek.

Bu gelen pencerede klavyenin yazma hizini hangi dili kullanacagimizi hangi klavye tipini Q veya F kullanacagimizi belirtiyoruz.

Mouse Ayarlari

Mouse i$aretcisini, hareket hizini, cift tiklama hizini degi$tirmek icin Denetim Masasinda bulunan Fare adli simgeyi cali$tirilir.

Ses

Windows’un belirli olaylar kar$isinda cikartmasini istedigimiz sesleri ayarlayabilmek icin Denetim Masasinda bulunan Ses simgesini kullaniriz. Bu pencereden Windows acili$, kapani$ sesleri, pencere acili$larinda, kapani$larinda, tam ekran yapildiginda, menUlerin acili$larinda, hata mesajlarinda vb. olaylardaki ses dUzeni ayarlanir.

MasaUstU Temalari

Windows’a biraz daha canlilik hareket getirmek icin tasarlanmi$ eglence amacli bir programdir. MasaUstU Temalarinda duvar kagidini, ekran koruyucularini, ses dUzenini, fare i$aretcilerini, masaUstU simgelerini degi$tirebilmemiz icin hazir bircok $ablon bulunur. Bunlardan istedigimizi secerek Windows’u biraz daha eglenceli bir hale getirebiliriz. MasaUstU Temelari Denetim Masasinda bulunur.

Program Ekle / Kaldir
Windows’da bulunan programlari ozelle$tirmek icin kullanilir. Acmak icin Denetim Masasinda bulunan Program Ekle / Kaldir simgesini cali$tirmamiz gerekir. Program Ekle / Kaldir ‘i cali$tirdigimizda kar$imiza gelen pencerede Uc adet sekme bulunur;

YUkle / Kaldir ; Bu bolUmde Windows’a daha sonradan kurulmu$ olan programlarin bir listesi bulunur. Bu listeden istenilen program secildikten sonra Ekle / Kaldir dUgmecigine tiklanarak o programi bilgisayarimizdan kaldirabiliriz.

Windows Kur ; Windows ile beraber gelen programlar, oyunlar, masaUstU duvar kagitlari, ekran koruyuculari, masaUstU temalari ve diger programlari Windows’a tekrar kurmak yada kaldirmak icin kullanilir.

Ba$langic Disketi; Herhangi bir problem kar$isinda bilgisayari tekrar acabilmek icin gerekli olan sistem disketini olu$turmak icin kullanilir.

Yazi Tipleri
Windows’da kullanabilecegimiz tUm yazitiplerini gorebilmemizi, yeni yazitipleri ekleyebilmemizi ve varolanlari silebilmemizi saglayan bir aractir. Yazitipleri Denetim Masasinda bulunur.

Yazicilar

Windows’a yeni bir yazici tanitmak varolan yazicilari silebilmek ve degi$iklik yapabilmek icin yazicilar klasorUnU cali$tirmamiz gerekir. Yazicilar klasorUne ula$abilmek icin $u yollari izleyebiliriz.

Ba$lat-Ayarlar-Yazicilar
Bilgisayarim-Yazicilar
Denetim Masasi-Yazicilar
Dosya ve Klasor Yonetimi
Bilgisayarda bulunan tUm programlar, oyunlar, i$letim sistemleri, kendi hazirladigimiz belgeler dosya adi verilen nesneler icinde saklanir. Bu dosyalar bilgisayarimizda harddisk adini verdigimiz fiziksel bir aygitta saklanir. SUrUcU; Dosya ve klasorlerin saklanabilecegi fiziksel ortamlardir ve alfabede bulunan harfler ile temsil edilirler. Disket sUrUcUler A veya B harfi ile Harddiskler ise C ve sonrasinda gelen harfler ile temsil edilirler. CD-RoM DVD-RoM ve Tape Backup Uniteleri vb. diger aygitlar ise Harddiskten sonra gelen harfler ile temsil edilirler.

Klasor; SUrUcUler icerisinde bulunan dosyalari gruplamak amaci ile kullanilan program gruplaridir. Klasorler sayesinde aradigimiz herhangibir dosyayi bulmamiz kolayla$ir. Klasorler tipki bir kUtUphanede kitaplarin konularina gore gruplandirilmalarina benzer.

ornegin bilgisayarimizda hazirladigimiz belgeler, hesap tablolari, sunular vb. “C” sUrUcUsUnde bulunan “Belgelerim” adli klasorde gruplanmi$lardir. Windows’a ait dosyalar “C” sUrUcUsUnde bulunan “Windows” adli klasorde gruplanmi$lardir.

Dosya; Bilgisayarda bulunan bUtUn bilgiler dosyalarda saklanir. Bir oyun oynayacaksak onun icin gerekli dosyalar, ekran gorUntUleri, sesler dosyalarda saklanir. Kullandigimiz bir muhasebe programinda girdigimiz faturalar, cekler, senetler ilgili dosyalara kaydedilir. Yazdigimiz belgeler, hesap tablolari, sunular vb. kaydettigimizde Windows belirledigimiz isimde bir dosya olu$turur. Bu sayede yaptigimiz cali$malari istedigimiz herhangi bir zamanda acip okuyabilir gerekli gUncellemeleri yapabiliriz. Bilgisayarda bulunan bUtUn dosyalar “Dosya Adi.Uzanti” $eklinde saklanir. Dosya adi, o dosyanin yaptigi i$e gore verilmi$ mantiksal bir isimdir ve toplam 255 karakter uzunlugunda olabilir, uzanti ise o dosyanin tUrUne gore hazirlandigi programa gore bilgisayar tarafindan daha onceden belirlenmi$ bir isim olabilir ve genelde 3 harf uzunlugundadir. Uzantilar sayesinde o dosyanin hangi programda hazirlandigini ve hangi programlarla acilabilecegini anlayabiliriz. A$agida belli birkac dosya uzanti ornegi bulunmaktadir;

Uzanti Aciklama

Exe Uygulama dosyalari

Bat Toplu i$ kUtUkleri

Txt Metin dosyalari

Bmp Resim dosyalari

Jpg Resim dosyalari

Gif Resim dosyalari

Doc Microsoft Word dosyalari

Xls Microsoft Excel dosyalari

Uzanti Aciklama

Ppt Microsoft Powerpoint dosyalari

Mdb Microsoft Access dosyalari

Zip Siki$tirilmi$ dosyalar

Mp3 Ses dosyalari

Wav Ses dosyalari

Mid Ses dosyalari

Mpg Film dosyalari

Avi Film dosyalari

Dosyalar bilgisayarimizda iclerindeki bilgilere gore belirli bir alan kaplarlar. Her bir karakterin bilgisayarda kapladigi alana 1 byte denir ve buna gore olcU birimleri a$agidaki gibidir.

1024 Byte = 1 Kilobyte (Kb)

1024 Kilobyte = 1 Megabyte (Mb)

1024 Megabyte = 1 Gigabyte (Gb)

1024 Gigabyte = 1 Terabyte (Tb)

Windows Gezgininin Kullanilmasi
Windows Gezgini, Windows i$letim sisteminin dosya ve klasorleri yonetebilmemiz icin bize sundugu bir aractir. Ba$lat-Programlar-Windows Gezgini menUsU ile cali$tirilabilecegi gibi Ba$lat-cali$tir penceresine Explorer.exe yazarakda cali$tirilabilir. Gelen pencerede sag ve sol tarafta iki liste bulunur. Listenin sol tarafinda biligisayarimizda bulunanlari hiyerar$ik bir $ekilde gorebilirsiniz. Listenin en ba$inda MasaUstU bulunur ve masaUstUnde bulunan simgeler hiyerar$ik bir liste ile siralanmi$tir. Listenin sag tarafinda ise sol tarafta secili olan bir ogenin icerigini gorebilirsiniz.

Bilgisayarim simgesi ile bilgisayarinizda bulunan sUrUcU, klasor ve dosyalara eri$eblirsiniz.

Ag Kom$ularim simgesi aga bagli olan bilgisayarlara ve yazicilara eri$eblirsiniz.

Geri DonU$Um Kutusu simgesi ile silinmi$ ogelere eri$eblirsiniz.

Uzerinde I$lem Yapilacak ogeleri Secmek
Dosyalari silmek, kopyalamak, ta$imak vb. i$lemleri yapabilmek icin Uzerinde i$lem yapilacak ogeleri secmek gerekir. Windows’da secim i$lemi klavye veya mouse araciligi ile yapilir. Secilmek istenilen ogeye mouse ile tiklanir veya klavyede bulunan yon tu$lari kullanilir. Herhangi bir sUrUcU/ klasor veya icerisinde bulunan dosyalar Uzerinde i$lem yapabilmek icin oncelikle sUrUcU/ klasor secilir. Secili olan sUrUcU/ klasor adi adres cubugunda gorUlmelidir. Listenin sol tarafinda ise secili olan sUrUcU/ klasor’Un icerigi gorUlUr. Birden fazla dosya veya klasor secmek icin $u yollar kullanilir.

Ayrik Secim; Klavyeden kontrol tu$una basilarak secilmek istenilen dosyalara mouse ile tiklanilir.

Ardi$ik Secim; Secilmek istenen dosyalarin ilkine tiklanir sonrada klavyeden shift tu$una basilarak son dosyaya tiklanir. Bu $ekilde belirtilen araliklatki tUm dosyalar secili hale gelir.

TUmUnU Sec; DUzUn menUsUnden TUmUnU Sec komutu verilerek veya Ctrl-A tu$larina basilarak tUm dosyalar secilir.

Klasor olu$turmak
Dosyalarimizi gruplamak amaci ile yeni klasorler olu$turma ihtiyaci duyariz. oncelikle klasorU olu$turacagimiz sUrUcU veya klasorU seceriz. Bu i$lemden sonra a$agidaki yollardan istedigimizi kullanarak klasor olu$turabiliriz.

Dosya-Yeni-Yeni Klasor menUsU araciligi ile
Listenin sag tarafinda bo$ bir alana sag tiklayip gelen menUden Yeni-Yeni Klasor komutu araciligi ile
Klasor\Dosya Isimlerini Degi$tirme
Bir dosya veya klasorUn adini degi$tirmek icin a$agidaki yollardan istedigimizi kullanabiliriz

Dosya-Yeniden Adlandir menUsU araciligi ile
Secili olan dosya veya klasore sag tiklayip gelen menUden Yeniden Adlandir komutunu vererek
Aralikli bir $ekilde dosyaya iki kez tiklayarak
Klavyeden F2 tu$una basarak
Klasor\Dosya Silme
Bilgisayarimizda bulunan gereksiz klasor veya dosyalari silmek icin istedigimiz ogeleri sectikten sonra a$agidaki yollardan istedigimizi kullanarak silme i$lemini gercekle$tiririz.

Dosya-Sil menUsU araciligi ile
Secili olan dosyalara sag tiklayip gelen menUden sil komutunu vererek
Arac cubugundan sil dUgmesine tiklayarak
Klavyeden Delete tu$una basarak
Secili olan ogeleri mouse ile geri donU$Um kutusuna sUrUkleyerek
Bu yontemler ile silinen ogeler Geri DonU$Um Kutusuna gonderilir.

Not; Bir dosyayi Shift-Delete tu$lari ile silerseniz direkt olarak bilgisayarinizdan silinir. Geri DonU$Um Kutusu araciligi ile kurtarilamaz.

Klasor\Dosya Ta$ima
Bilgisayarimizda bulunan dosyalarin yerini degi$tiririz ve bu i$leme ta$ima adini veririz. Ta$ima i$lemi iki a$amada yapilir. Ilk a$amada ta$inmak istenilen dosyalar Uzerinde kes komutu verilir, ikinci a$amada ise ta$inacaklari yerde yapi$tir komutu verilir. Bu i$lemi yapmak a$agidaki yollardan istedigimizi kullanabiliriz

DUzen-Kes, DUzen-Yapi$tir menUsU araciligi ile
Sag tiklayip gelen menUden Kes, Yapi$tir komutlari araciligi ile
Arac cubugundan Kes, Yapi$tir dUgmelerine tiklayarak
Klavyeden Ctrl-X, Ctrl-V tu$larina basarak
Secili olan ogeleri mouse ile ta$imak istedigimiz yere sUrUkleyerek
Klasor\Dosya Kopyalama
Kullanim $ekli ve mantigi olarak ta$ima i$lemine cok benzerdir. Aralarindaki tek fark kopyalama i$leminde secilen dosyalar asil yerlerinde kalir. Yapi$tirma i$lemi yaptigimiz yerde ise bir kopyalari olu$ur. Bu i$lemde iki a$amada yapilir. Ilk a$amada kopyalanmak istenilen dosyalar (kaynak) Uzerinde kopyala komutu verilir, ikinci a$amada ise kopyalanacaklari yerde (hedef) yapi$tir komutu verilir. Bu i$lemi yapmak a$agidaki yollardan istedigimizi kullanabiliriz

DUzen-Kopyala, DUzen-Yapi$tir menUsU araciligi ile
Sag tiklayip gelen menUden Kopyala, Yapi$tir komutlari araciligi ile
Arac cubugundan Kopyala, Yapi$tir dUgmelerine tiklayarak
Klavyeden Ctrl-C, Ctrl-V tu$larina basarak
Secili olan ogeleri klavyeden control tu$u basili iken mouse ile kopyalamak istedigimiz yere sUrUkleyerek

Dosyalari Bulmak
Zaman zaman aradigimiz dosyalari bulamayiz. Tek tek bUtUn klasorlere bakmak yerine Windows’un bizim icin bu i$lemi yapmasini saglayabiliriz. Ba$lat-Bul- Dosyalar ve Klasorler komutu ile cali$tiracagimiz programda Ad kutucuguna aradigimiz dosya adini yazariz. Eger dosya adini hatirlamiyorsak , dosyanin icinde gecen bir metni Icerdigi Metin adlio kutucuga gireriz. Konum adlu kutucuktada arama i$leminin yapilacagi alani seceriz. Bu i$lemlerden sonra $imdi Bul butonuna basarak arama i$leminin ba$latabiliriz.

Diskete Kopyalama

Normal bir kopyala i$leminden hicbir farki yoktur. Sadece kopyalanilacak yer olarak 3½ Disket SUrUcU (A) secilmelidir. Bu i$lemi yapmak icin kullanilacak bir ba$ka yol ise kopyalanacak dosyalara sag tiklayarak gelen menUden Gonder-3½ Disket SUrUcU (A) komutu vermektir.

Disketi Bicimlendirmek
Yeni alinan disketleri ilk kez kullanabilmek icin once onlari bicimlendirmemiz gerekir. GUnUmUzde bircok disket bicimlendirilmi$ $ekilde gelir. Bicimlendirme i$lemi yapilirken dikkatli olunmalidir. Bu i$lem disketlerin iclerindeki bilgileride siler.

Bir disketi bicimlendirmek icin once disket bilgisayara yerle$tirilir. 3½ Disket (A) simgesine sag buton ile tiklanir ve gelen menUden Bicimlendir komutu verilir. Eger disket daha onceden bicimlendirilmi$ ise Hizli secenegi i$aretlenmelidir. Yeni alinmi$ bir disket ise ve daha once bicinlendirilimemi$ ise secenegi i$aretlenmelidir.

Dosyalari Yazdirmak
Bilgisayara bagli bir yazici varsa, yazdiginiz belgeleri veya cizdigimiz resimleri yazicidan cikartabiliriz. Yazicidan cikartmak istedigimiz dosya Uzerine sag tiklayip gelen menUden yazdir komutu veririz.

Geri DonU$Um Kutusu
Bilgisayarda silinen tUm dosyalar Geri DonU$Um Kutusu adi verilen ozel bir yerde saklanir. Geri DonU$Um kutusuna Windows Gezgini araciligi ile veya masaUstUnde bulunan simgesine iki kez tiklayarak eri$ebiliriz. Geri donU$Um kutusu icerisinde silinen tUm dosyalarimiz ve klasorlerimiz bulunur. Bunlar arasindan kurtarmak istediklerimizi sectikten sonra a$agidaki yollardan istedigimizi kullanabiliriz;

Dosya-Geri Al menUsU
Sag tiklayip gelen menUden Geri Al komutu
Eger Geri DonU$Um Kutusunda bulunan dosya ve klasorlere ihtiyacimiz olmadigini dU$UnUyorsak Dosya menUsUnden Geri DonU$Um Kutusunu Bo$alt komutunu vererek bu dosya ve klasorleri bilgisayarimizdan tamamen silebiliriz.

Kisayol olu$turmak
Bazen cok sik kullandigimiz dosya veya programlarin masaUstUnde birer kisayolunu olu$turmak isteriz. Bu i$lem dosya veya programlara daha hizli eri$memizi saglar. MasaUstUnde bir kisayol olu$turmak icin masaUstUne sag tiklayip gelen menUden Yeni-Kisayol komutunu veririz. Kar$imiza gelen pencereden Komut Satiri adli kisma cali$tirmak istedigimiz dosyanin veya programin bilgisayarimizda bulundugu yeri yazariz veya Gozat butonuna tiklayarak bilgisayarimizda bulundugu yeri belirtiriz. Daha sonra ileri dUgmesine basarak kalan a$amalari tamamlariz.

Scandisk

Bilgisayari Windows’tan cikmadan kapatirsak veya cali$irken elektirik kesilirse Windows’un ihtiyac duyabilecegi bazi dosyalar hasar gorebilir, disk yUzeyinde bozuk alanlar olu$abilir. TUm bunlar bilgisayarimizin dUzensiz cali$masina, cali$irken kilitlenmesine, hatalar vermesine yol acar. Bu alanlari onarmak icin Scandisk adli programi kullanabiliriz. Ba$lat-Programlar-Donatilar-Sistem Araclari-Scandisk menUsU araciligi ile cali$tirabilecegimiz program iki farkli modda cali$abilir. oncelikle tarama yapilmasini istedigimiz sUrUcU secilir ve ardindan tarama tipi belirlenir.

Standart; Sadece dosya ve klasorler incelenir ve dUzeltilmeye cali$ilir.

Tam; Standart tarama yapilir ve disk yUzeyi hatalari incelenir ve dUzeltilmeye cali$ilir.

Disk Birle$tirici

Bilgisayarimiza dosya kopyalayip sildikce yeni dosyalar acip kaydettikce harddiskde parcalanmalar meydana gelir. Bu parcalanmalar fiziksel degil yazilimsal olur. Disk yUzeyinde bulunan dosyalarin parcalanmasidir. Bu olay bilgisayarimizin cali$ma performansini direkt olarak a$agi dU$UrUr. Bilgisayarda meydana gelen bu olaya “fragmantasyon” adi verilir. Bu sorunu dUzeltmek icin defrag.exe adli bir program kullaniriz. Ba$lat-Programlar-Donatilar-Sistem Araclari-Disk Birle$tirici menUsU araciligi ile bu programa ula$abiliriz.

Disk Temizleme
Bu program harddiskte bulunan gereksiz dosyalari kolay bir $ekilde silmemizi saglar. Ayrica harddiskte bulunan bo$ alan %3’Un altina inenrse bu program otamatik olarak devreye girer. Ba$lat-Programlar-Donatilar-Sistem Araclari-Disk Temizleme menUsU araciligi ile bu programi cali$tirabiliriz. Program cali$tiginda temizleyecegimiz diski secmemiz ister. Bu i$lemden sonra harddiskimizi tarar ve silebilecegimiz dosyalari bize gosterir.

Yedekleme
Windows 98 ile yedekleme i$lemini yapabilecegimiz bir program gelir. Ba$lat-Programlar-Donatilar-Sistem Araclari-Yedekleme menUlerini kullanarak bu programi cali$tirdigimizda yedek almak istedigimiz dosyalari belirleriz. Bu program araciligi ile yedek aldiktan sonra istedigimiz herhangi bir zaman yedegini aldigimiz dosyalari tekrar yUkleyebilirz.

Multimedia
Windows i$letim sistemi ile beraber bilgisayarlar artik eglence amaclida kullanilmaya ba$ladi. Windows kendi icerisinde eglence amacli bircok program sunmaktadir. Bilgisayarda mUzik dinleyebilmek film izleyebilmek icin bir CD-Rom sUrUcUsUne, Ses Kartina ve Hoparlorler’e ihtiyacimiz var. Eger istenirse bilgisayarlara bir FM Karti takarak radyo dinleyebilir veya bir TV Karti takarak TV izleyebiliriz.

MUzik Dinleme

Bilgisayarimiza bir MUzik CD’si taktigimiz anda Windows 98 bunu anlayacak ve otomatik olarak CD okuyucu programini ba$latacaktir. Eger CD okuyucu otamatik olarak cali$mazsa, Ba$lat-Programlar-Donatilar-Eglence-CD okuyucu menUleri kullanilarak da cali$tirilabilir.

Film Izlemek
Windows 98 film izleyebilmemiz icin Windows Media Player adli programi sunar. Ba$lat-Programlar-Donatilar-Eglence- Windows Media Player menUleri kullanilarak cali$tirilabilir. Dosya menUsUnden Ac komutu verilerek cali$tirilmak istenen film dosyasi secilir...

not:alıntıdır